नयाँ दिल्ली । सन् २०१७ मा शिमला जिल्लाको कोटखाईमा भएको बहुचर्चित गुडिया बलात्कार र हत्या प्रकरणसँग सम्बन्धित सुरज लकअप हत्या प्रकरणमा सीबीआई अदालतले हिमाचल प्रदेशका आईजी जहुर हैदर जैदी र डीएसपी मनोज जोशीसहित आठ प्रहरीलाई दोषी ठहर गर्दै जेल सजाय सुनाएको छ । उनीहरूलाई आजीवन कारावास ।

७५ पृष्ठको यो फैसलामा सीबीआई अदालतले दोषीलाई १ लाख रुपैयाँ जरिवाना पनि तोकेको छ । आजीवन कारावासको सजाय भए पनि आईजी जैदी अदालतमा खिस्स हाँसेका थिए । जबकि अरुका आँखा रसाएका थिए । सजाय सुनाइएपछि सबै दोषीलाई चण्डीगढको बुराइल जेल पठाइएको छ ।

एक महिनाभित्र जरिवाना नतिरे थप सजाय भोग्नुपर्नेछ । हिमाचलमा पहिलो पटक एउटा मुद्दाको छानबिन गर्ने सम्पूर्ण एसआईटीलाई आजीवन कारावासको सजाय सुनाइएको छ ।

सजाय सुनाउनुअघि सोमबार बिहान सबभन्दा पहिले अदालतले अन्तिम पटक सबै दोषीको अडान सुनेर साँझ पाँच बजे फैसला सुनाएको थियो । सोही क्रममा गत माघ १८ गते दोषी ठहर गर्दै अदालतले एसपी दुन्दुब वांगियाल नेगीलाई प्रमाणको अभावमा सफाइ दिएको छ ।

यी खण्डहरू अन्तर्गत सजाय

अदालतले सबै दोषीहरूलाई आईपीसी ऐनको धारा १२०–बी अन्तर्गत आजीवन कारावास र २० हजार रुपैयाँ जरिवाना, ३०२ आजीवन कारावास र २० हजार रुपैयाँ जरिवाना, ३३०, तीन वर्ष र १० हजार रुपैयाँ जरिवाना, ३४८, एक वर्ष र ५ हजार रुपैयाँ जरिवाना, १९५, आजीवन कारावास र २० हजार जरिवाना, १९६ मुद्दामा ३ वर्ष कैद र १० हजार जरिवाना, २ सय १८ मुद्दामा १ वर्ष कैद र १० हजार जरिवाना र २०१५ मा १ वर्ष कैद र ५ हजार जरिवाना बताइएको छ ।

घटना के थियो ?

शिमला जिल्लाको कोटखाईबाट २०१७ साउन ४ गते बेपत्ता भएकी १६ वर्षीया छात्राको शव कोटखाईको टाँडी जंगलमा नग्न अवस्थामा फेला परेको थियो । घटनाको अनुसन्धान गर्न आईजी जैदीको अध्यक्षतामा एसआईटी गठन गरिएको थियो, जसले सात आरोपीलाई पक्राउ गरेको थियो । जसमा नेपाली मूलका सुरज पनि थिए ।

कोटखाई प्रहरी चौकीमा रहेको प्रहरी हिरासतमा सुरजको राति मृत्यु भएको हो । मृत्युको यो केस पछि हिमाचल प्रहरीले सीबीआईलाई बुझाएको थियो । मूल प्रवाह अखिल भारत नेपाली एकता समाजका तात्कालिन अध्यक्ष दुर्गाबहादुर केसीको नेतृत्वमा उपाध्यक्ष कपिल खनाल लगायत शिमलाका रामसिंह पल्ली, दुर्गा तामांग सहितका कार्यकर्ताहरू प्रतिनिधि मण्डलले सीबीआईलाई दिएको ज्ञापन पत्र पश्चात सीबीआईले आफ्नो कारवाही प्रकृया अगाडि बढाएको थियो । सीबीआई भारतीय दण्ड संहिताको धारा ३०२, ३३०, ३३१, ३४८, ३२३, ३२६, २१८, १९५, १९६, २०१, २१०बी र ३३० अन्तर्गत बलात्कार र हत्याको अनुसन्धान गरिरहेका एसआईटीका सबै सदस्यहरू विरुद्ध मुद्दा दर्ता गरेको थियो । आईपीएस जहुर हैदर जैदी बाहेक, तत्कालीन डीएसपी मनोज जोशी, सब इन्स्पेक्टर राजिन्दर सिंह, एएसआई दीप चन्द शर्मा, हेड कन्स्टेबल मोहन लाल र सुरत सिंह, रफी मोहम्मद र कन्स्टेबल रनीत सटेटाको नाममा मुद्धा दायर भएको थियो । मेडिकलमा कुटपिट भएको पुष्टि भएकाले सुरजको मृत्यु प्रहरीको यातनाबाट भएको सीबीआईको अनुसन्धानबाट खुलेको थियो ।

के के भएको थियो गुडिया र सुरज प्रकरणमा ?

४ जुलाई २०१७ : १६ वर्षीया बालिका गुडिया (काल्पनिक नाम) महसु विद्यालयबाट घर जाने क्रममा बेपत्ता भइन् ।
६ जुलाई २०१७ : गुडियाको शव कोटखाईको डाँडी जंगलमा फेला परेको थियो। प्रहरीले बलात्कारपछि हत्या भएको आशंका गरेको छ ।
८ जुलाई २०१७ : एसपी घटनास्थल पुगे । ७२ घण्टा बितिसक्दा पनि कुनै सुराग नभेटिएपछि जनतामा आक्रोश बढेको छ ।
¨जुलाई ९, २०१७ : धेरै मानिसहरूसँग सोधपुछ गर्दा पनि कुनै गिरफ्तारी नहुँदा सीबीआई अनुसन्धानको माग उठ्यो।
जुलाई १०, २०१७ : जनआक्रोश बढ्दै गएपछि सरकारले छानबिन गर्न एसआईटी गठन गर्यो ।
जुलाई ११, २०१७ : पीडित परिवारलाई ५ लाख क्षतिपूर्ति दिइयो । आरोपीलाई पक्राउ गर्नेलाई १ लाख रुपैयाँ पुरस्कारको घोषणा गरिएको थियो ।
जुलाई १२, २०१७ : तत्कालीन मुख्यमन्त्रीको फेसबुक पेजमा केही कथित अभियुक्तका तस्बिरहरू भाइरल भए ।
जुलाई १३, २०१७ : एसआईटीले छ जना आशिष, राजु, सुभाष, सुरज, लोकजन, दीपकलाई गिरफ्तार गर्यो ।
१४ जुलाई २०१७ : थिओग पुलिस स्टेशनमा अनुसन्धानको विरोधमा ढुंगा प्रहार गरियो। सवारी साधनमा क्षति पुगेको छ । तत्कालीन मुख्यमन्त्री वीरभद्र सिंहले यो मुद्दा सीबीआईलाई सुम्पने घोषणा गरेका थिए ।
जुलाई १५, २०१७ : थप दुई व्यक्तिको नमूना परीक्षणको लागि संगलन गरियो । सीबीआई अनुसन्धानका लागि मुख्यमन्त्रीले प्रधानमन्त्रीलाई पत्र लेखे ।
१६ जुलाई २०१७ : मानिसहरूले डाँडी जंगलमा हवन गरे । एसआईटी घटनाको अनुसन्धान गर्न जंगल पुग्यो ।
१७ जुलाई २०१७ : गुडियालाई न्यायको माग गर्दै दिल्लीदेखि मुम्बईसम्म प्रदर्शन भयो । भाजपा नेताहरू राजभवन पुगेर सरकार खारेजको माग राखेका थिए।
जुलाई १८, २०१७ : राति कोटखाई प्रहरी चौकीमा सोधपुछका क्रममा एक अभियुक्त सुरजको मृत्यु भयो। सर्वसाधारणले प्रहरी चौकी घेरा हालेर आगजनी गर्ने प्रयास गरेका थिए । धेरै प्रहरी घाइते भएका छन् ।
२२ जुलाई २०१७ : सीबीआईले दिल्लीमा गुडिया सामूहिक बलात्कार र सुरज मृत्यु प्रकरणमा मुद्दा दर्ता गर्यो ।
अगस्ट २९, २०१७ : सीबीआईले सुरज हत्या प्रकरणमा आईजी जहुर एच जैदी, डीएसपी जोशी र आठ प्रहरी कर्मचारीलाई गिरफ्तार गर्यो ।
१६ नोभेम्बर २०१७ : सुरज मृत्यु प्रकरणमा सीबीआई द्वारा पुलिस अधीक्षक डीडब्ल्यू नेगी गिरफ्तार गरियो।
¨मार्च २८, २०१८ः उच्च अदालतले ढिलो अनुसन्धान प्रक्रियाको लागि अधिकारीहरूलाई हप्कायो र सीबीआई निर्देशकलाई बोलायो ।
२९ मार्च २०१८ : गुडिया मुद्दाको पुनः उच्च अदालतमा सुनुवाइ भयो । सीबीआईले गुडियाको हत्यारालाई २५ अप्रिलअघि नै समातेको दाबी गरेको थियो ।
१३ अप्रिल २०१८ : सीबीआईले गुडिया केसका एक आरोपीलाई गिरफ्तार गरेको थियो । उनलाई अदालतमा पेश गरेपछि हिरासतमा लिएर दिल्ली लगिएको थियो ।
२२ अप्रिल २०१८ : सीबीआई आरोपीलाई लिएर दिल्लीबाट शिमला पुगेको थियो ।
२३ अप्रिल २०१८ : हजुरआमा घटनास्थल पत्ता लगाउन सीबीआईको लागि आरोपीलाई जंगलमा लैजानुभयो।
१८ जुन २०२१ : गुडियालाई बलात्कार गरेको अभियोगमा निलुलाई आजीवन कारावासको सजाय सुनाइयो ।
अप्रिल २०१९ : जहूर एच जैदीले सर्वोच्च अदालतबाट जमानत पाए। परीक्षण जारी छ ।
जनवरी २०२० : तत्कालीन बीजेपी सरकारले जैदीलाई निलम्बन गर्यो ।
जनवरी २०२३ : कांग्रेस सरकारले जैदीको सेवाहरू पुनर्स्थापित गर्यो ।
सेप्टेम्बर २०२३ : जैदी प्रहरी मुख्यालयमा आईजीको रूपमा नियुक्त भए।
१८ जनवरी २०२५ : जैदी सहित आठ पुलिसकर्मी दोषी पाए
२७ जनवरी २०२५ : जैदी सहित आठ प्रहरीलाई आजीवन कारावासको सजाय यसअघि पनि जहुर जैदी शिमलाको काण्डा जेलमा ५८२ दिन बसेका थिए ।

जहूर हैदर जैदी १९९४ ब्याचका आईपीएस अधिकारी हुन्

उनी गुडिया हत्या प्रकरणको छानबिन गर्न गठित एसआईटीका प्रमुख थिए । सीबीआईले उनलाई सुरजको मृत्युको मामिलामा अगस्ट २०१७ मा पक्राउ गरेको थियो। यसपछि जैदी ५८२ दिन शिमलाको कांडा जेलमा बसे । उनलाई सर्वोच्च अदालतले अप्रिल २०१९ मा जमानत दिएको थियो। जमानत पछि पनि उनीविरुद्धको मुद्दा चलिरहेको थियो । जनवरी २०२० मा उनलाई तत्कालीन बीजेपी सरकारले निलम्बन गरेको थियो । तीन वर्षको निलम्बन पछि, उनको सेवा हिमाचल प्रदेशको कांग्रेस सरकारले जनवरी २०२३ मा पुनस्र्थापित गरेको थियो। उनी सेप्टेम्बर २०२३ मा प्रहरी विभागमा नियुक्त भएका थिए ।

गुडिया बलात्कार र हत्या मुद्दामा दोषीलाई जन्मकैदको सजाय सुनाइएको छ

बहुचर्चित गुडिया मुद्दामा, सत्र र जिल्ला न्यायाधीश सिमला राजीव भारद्वाजको विशेष अदालतले १८ जुन, २०२१ मा अनिल कुमार उर्फ रुरुनीलु उर्फ रुरुकमलेशलाई नाबालिग बलात्कार र हत्याको धारा अन्तर्गत जन्मकैदको सजाय सुनाएको थियो। अप्रिल २०१८ मा सीबीआईले चिरानी निलुलाई गिरफ्तार गरेको थियो । २८ अप्रिल २०२१ मा उनलाई शिमलाको विशेष अदालतले दोषी ठहर गरेको थियो। यसअघि प्रहरीले पक्राउ गरेका सुरजसहित सातै जना निर्दोष ठहरिएका थिए ।